حضرت موسی علیه السلام عرض می کند: (( رَبِّ اشْرَحْ لِی صَدْرِی * وَ یَسِّرْ لی أَمْری * وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانی * یَفْقَهُوا قَوْلی )) ؛ (1)«پروردگارا، شرح صدرم عطا فرما و كار مرا برایم آسان گردان و عقده را از زبانم بگشا تا مردم سخنم را نیكو بفهمند.»

 کسانی که دارای شرح صدر باشند، با شکستها، ملامت دیگران و یا انتقاد دوستان، کلافه نمی شوند و در مقابل از موفّقیّتها، فراگیری اصطلاحات، شهرت اجتماعی، تعریف و تمجید مردم و ... دچار اضطراب، نومیدی و یأس نمی شوند.

مبلّغین در موارد بسیاری مدیر روحی و فکری مردم گردیده و به طور جدّ عموم افراد، ریاست معنوی آنان را در منطقه و جامعه می پذیرند.

برای ریاست و انجام مسئولیت اداره انسانها شرح صدر به صورت ابزاری دائماً مورد نیاز است.

امیرالمؤمنین علی علیه السلام می فرماید: «آلَةُ الرِّئَاسَةِ سَعَةُ الصَّدْر؛ِ (2) ابزار ریاست سعه صدر است.»

شرح صدر و تبلیغ

در عرصه تبلیغ، سعه صدر از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است تا جایی که می توان این خصیصه بسیار ارزشمند را از بزرگ ترین عوامل موفّقیّت مبلّغین معرفی کرد. سعه صدر در کلیه فعّالیّتهای تبلیغی دارای آثار و برکات فراوان است که اکنون در صدد بیان تمام جزئیات این موضوع نبوده تنها به بخشهایی اشاره می شود.

در عرصه تبلیغ، سعه صدر از جایگاه و اهمیت ویژه ای برخوردار است تا جایی که می توان این خصیصهء بسیار ارزشمند را از بزرگ ترین عوامل موفّقیّت مبلّغین معرفی کرد.

سعه صدر و معاندین

دشمنان دین و معاندین اسلام کسانی هستند که یا به هیچ دینی معتقد نیستند و یا طرفداران ادیان و مذاهب انحرافی هستند.

در رویارویی با انحرافات و یا تبلیغات سوء آنان گرچه لازم است از طرق قانونی توطئه آنان کنترل شود و از نشر اعتقادات انحرافی آنان جلوگیری گردد؛ اما در مقام بحث و مناظره و ارتباطات اجتماعی، توجه به سعه صدر و تلاش برای هدایت افراد غیر مغرض، از اولویتهای تبلیغی است؛ هر گونه تندی در بحث و ارتباطات اجتماعی که از واکنش منفی در بین مردم و طرفداران آنها برخوردار بوده، نه تنها به هدایت آنان و روشن بینی مردم منجر نمی شود؛ بلکه به مظلوم نمایی و طرفداری عاطفی مردم از آنان خواهد انجامید.

سعهء صدر و مخالفین

در اغلب اماکن تبلیغی، محلات، روستاها و شهرها افرادی یافت می شوند که به هر دلیل (موجه و یا غیر منطقی) نسبت به روحانیون بی علاقه و یا دارای ذهنیّتهای منفی هستند؛

 این افراد با شایعه سازی، بدگویی و گاهی استهزاء عملی سعی در تخریب شخصیّت و چهره علمی، اخلاقی و معنوی روحانی دارند و در کوچه و بازار و خیابان به مسخره کردن روحانی می پردازند و در مواردی به صورت بحث و مناظره با مبلّغان، اهداف خود را دنبال می کنند؛ بهترین و موفّقیّت آمیزترین روش برخورد با این افراد که در سیره معصومین علیهم السلام هم مصادیق آن به وفور دیده می شود، تحمّل و سعه صدر است.

در برخورد با این افراد هنگام مناظره، بهترین روش، جدال احسن است و اگر استهزاء نمودند، زیباترین و مشروع ترین روش، سکوت است.

سعهء صدر و موافقین

اگر مبلّغ نسبت به افراد مسجدی دارای سعه صدر باشد، انتقادات، پیشنهادات و گاهی تندیهای آنان را با بزرگواری تحمّل کند، دلسوزانه و مشفقانه برای رشد و ارتقاء معنوی آنان بکوشد، پدرانه در حدّ توان برای رفع مشکلات آنان اقدام کند، این روحیه به انسجام مردم و اهل مسجد کمک کرده و همگان را در جهت پیشبرد اهداف تبلیغی و گسترش معارف دین و ترویج عمل به دستورات دینی هماهنگ می سازد.

زمینه روحی سعهء صدر

در اینکه چگونه می توان سعه صدر داشت و از کنار مشکلات، ناملایمات و سختیها با بردباری و صبورانه عبور کرده و کلافه نشد، جای بحث گسترده ای است؛ لیکن به نظر می رسد یکی از مهم ترین عوامل مؤثر، گذشت از علقه های دنیوی است؛ اگر کسی برای سرای آخرت آماده باشد، بسیاری از مسائل ظاهری دنیا در نظر او رنگ باخته، اهمیّت خود را از دست می دهد.

از رسول خدا صلی الله علیه وآله در باره چیستی شرح صدر سؤال شد پیامبر صلی الله علیه وآله فرمودند: «نُورٌ یَقْذِفُهُ اللَّهُ فِی قَلْبِ الْمُؤْمِنِ فَیَشْرَحُ صَدْرَهُ وَ یَنْفَسِحُ قَالُوا فَهَلْ لِذَلِكَ أَمَارَةٌ یُعْرَفُ بِهَا فَقَالَ نَعَمْ وَ الْإِنَابَةُ إِلَى دَارِ الْخُلُودِ وَ التَّجَافِی عَنَْ دَارِ الْغُرُورِ وَ الِاسْتِعْدَادُ لِلْمَوْتِ قَبْلَ نُزُولِهِ ؛ (3)

نوری است كه خداوند در دل مؤمن مى افكند، پس سینه اش گشاده می گردد، عرض كردند آیا علامتی دارد تا به آن شناخته شود؟ آن حضرت فرمودند: آرى با توبه آماده باز گشت به خانه همیشگی است، و در خانه فریب ناآرام است (و به آن دل نبسته است) و براى مرگ قبل از نزول آن آماده است.»

 پی نوشتها :

1) طه/25 - 28.

2) بحار الأنوار، علامه مجلسی، مؤسسه الوفاء، بیروت، 1404 ق، ج‏72، ص357.

3) بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج‏65، ص 225.

منبع : ماهنامه اطلاع رسانی، پژوهشی، آموزشی مبلغان شماره144

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: